Patomorfolog jest lekarzem, zajmującym się badaniem zmian w tkankach i narządach, ale na co dzień nie spotyka się z pacjentami w poradni patomorfologicznej, natomiast do patomorfologa zgłaszają się inni lekarze w celu zlecenia wykonania indywidualnych badań. Większości ludzi patomorfologia kojarzy się z pośmiertnym badaniem przyczyn zgonu, ale nie jest to jedyna płaszczyzna tej specjalizacji.
Wiedza z zakresu patomorfologii łączy w sobie wiele dziedzin medycznych, wykorzystuje różne metody badawcze, daje możliwość indywidualnej oceny stopnia zaawansowania choroby, pozwala na szybkie rozpoznanie tych zmian, ułatwiając tym samym szybkie włączenie odpowiedniego leczenia, pozwala monitorować skuteczność stosowanego leczenia. Patomorfolog wykonuje biopsje, polegające na pobraniu materiału do badań z komórek, mikrobiopsję, w tym także cyfrową analizą obrazu, która polega na badaniu pod mikroskopem pobranych od pacjenta tkanek (badanie histopatologiczne) lub komórek (badanie cytologiczne).
Oprócz tego lekarz korzysta z takich metod badawczych jak biologia molekularna, która pozwala wyizolować z komórek specyficzne białka czy kwasy nukleinowe. Praca patomorfologa ma szczególne znaczenie w rozpoznawanie wszelkich zmian nowotworowych, zaburzeń krążenia o podłożu morfologicznym, diagnozowaniu ostrych powikłań cukrzycy i wielu ciężkich chorób, jak niewydolność nerek czy marskość wątroby. Za badania patomorfologiczne płaci Narodowy Fundusz Zdrowia.