Czy wegetarianizm jest zdrowy? – Zalety i wady diety wegetariańskiej Dieta roślinna staje się coraz bardziej popularna. Wiele osób rezygnuje z mięsa stając się weganami i wegetarianami. Jednak zagadnienie czy dieta wegetariańska jest zdrowa jest postrzegane w różnoraki sposób, albowiem wśród naukowców i dietetyków są jej liczni zwolennicy i przeciwnicy. Jak jest więc naprawdę?
Wegetarianizm to dieta polegająca na spożywaniu produktów roślinnych, a wykluczaniu mięsa. Wegetarianie nie spożywają wszelkiego rodzaju mięsa, ryb i owoców morza, a także żelatyny i serów produkowanych na podpuszczce zwierzęcej. Jadłospis wegetarian bogaty jest w warzywa i owoce, a także produkty zbożowe, orzechy, kiełki, nasiona i oleje roślinne. Choć pozwala na spożywanie produktów mlecznych, nabiału i jaj, zamiast mięsa jako źródła białka proponuje jego roślinne zastępniki: tempeh, seitan, tofu proteinę sojową oraz nieliczne produkty z kurzych jaj. Początkowo wegetarianizm miał charakter religijny i rozpowszechnił się on przede wszystkim w Indiach oraz w starożytnej Grecji i Rzymie. Stosowany był przez wyznawców religii postulujących powstrzymanie się przemocy wobec zwierząt.
Wiele odmian diety bezmięsnej potocznie nazywa się odmianami wegetarianizmu. Są to:
Możemy wyróżnić także diety półwegetariańskie:
Niektórzy kwestionują lub wahają się czy wegetarianizm jest zdrowy. Jednak według Academy of Dietetics and Nutrition, takie wątpliwości nie mają uzasadnienia. Dieta roślinna zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwór o 18 proc. a na cukrzycę typu II o 50 proc. Podobnie kwestię wegetarianizm a zdrowie postrzegają naukowcy z Uniwersytetu w Oxfordzie, co potwierdzają badania. Zdaniem Amerykańskiego Stowarzyszenia Dietetycznego, prawidłowo zbilansowana dieta wegetariańska lub wegańska jest zdrowa dla człowieka i zapobiega jeszcze wielu innym chorobom, do których należy miażdżyca czy osteoporoza. Także Polska Akademia Nauk rekomenduje wegetarianizm jako zdrowy i bezpieczny sposób odżywiania.
Stwierdzono, że u osób na diecie roślinnej mogą wystąpić niedobory witamin i minerałów które są dostępne głównie w produktach mlecznych i mięsie. Należy do nich witamina D i witamina B12, a także jod, żelazo oraz wapń. Wegetarianie najczęściej cierpią na brak witaminy B12, żelaza i kwasów omega 3. Skutecznym rozwiązaniem okazują się w takiej sytuacji witaminy dla wegetarian.
Wegetarianie są szczególnie narażeni na występowanie niedoboru żelaza. Dlatego też powinni oni włączać do posiłków soję, pestki słonecznika czy dyni oraz produkty bogate w witaminę C, które ułatwiają jego przyswajanie, np. natkę pietruszki, brokuły, czy paprykę. U wegetarian występują niekiedy również niedobory wapnia oraz witamin B12 i D, stąd powinni oni spożywać mleko i jego przetwory oraz suplementować preparatami aptecznymi wspomniane witaminy. Jedząc warzywa, w szczególności zielone oraz zboża, pestki i orzechy dostarczamy organizmowi większą ilość kwasu foliowego, a włączając do menu produkty takie jak soczewica, dynia czy pieczywo pełnoziarniste dostarczamy sobie cynku, co może mieć znaczenie na diecie wegetariańskiej. Aby w pełni pokryć zapotrzebowanie na proteiny, warto również uwzględniać w jadłospisie rośliny strączkowe.
Dieta bezmięsna pomimo swojego niewątpliwie pozytywnego wpływu na zdrowie może wiązać się z wystąpieniem niedoborów składników odżywczych. Ponieważ wegetarianom najczęściej brakuje witaminy B12, witaminy D, żelaza, wapnia, cynku oraz kwasów tłuszczowych omega-3, suplementy dla nich przeznaczone powinny zawierać wspomniane witaminy i minerały. Szczególną uwagę wegetarianie powinni zwrócić na suplementację witaminy B12, gdyż jej źródłem są jedynie produkty pochodzenia zwierzęcego: mięso, jajka, ryby a także produkty z mleka.
Każdy sposób odżywiania posiada swoje plusy i minusy. Nie inaczej jest w przypadku wegetarianizmu.
Największą zaletą wegetarianizmu jest ograniczenie okrucieństwa wobec zwierząt. Dość istotna jest również stosunkowo niska wartość kaloryczna spożywanych potraw w zestawieniu z ich dużą wartością odżywczą oraz niska zawartość tłuszczów nasyconych i cholesterolu, natomiast wysoka nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz węglowodanów złożonych. Warzywa i owoce, których wegetarianie spożywają więcej od mięsożerców obfitują w potas i witaminę C, powodując niskie ciśnienie tętnicze i niskie stężenie cholesterolu we krwi, co obniża ryzyko zachorowania na cukrzycę oraz choroby układu sercowo-naczyniowego. Dieta wegetariańska chroni również przed nadwagą, zaparciami i zmniejsza prawdopodobieństwo nowotworu.
Żaden sposób żywienia nie jest również wolny wad. Istnieją też negatywne skutki wegetarianizmu. Zwiększa on bowiem ryzyko niedoborów pokarmowych, szczególnie wielonasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, witaminy D, B12, białka, cynku, selenu, wapnia i jodu. Może być trudny do kontynuowania w niektórych warunkach, zimą oraz w miejscach, gdzie nie ma dostępu do warzyw i owoców. Ze względu na spożywanie jaj, nabiału i miodu wegetarianizm nie wyklucza całkowicie eksploatacji zwierząt. Ponadto w polskim społeczeństwie wegetarianie spotykają się z niekiedy z brakiem akceptacji, krytycznymi uwagami, szyderstwem lub agresją.
Uwaga - Zamieszczone w artykule informacje nie stanowią porady medyczną dla konkretnego przypadku, a jedynie wprowadzeniem w temat. Jeśli Potrzebujesz porady w danym temacie, skontaktuj się z lekarzem specjalistą na NFZ w przychodni lub lekarzem prywatnie.